24 godine Centralne banke Bosne i Hercegovine

Na današnji dan prije 24 godine Centralna banka Bosne i Hercegovine (CBBiH) je započela sa radom. Prema Ustavu Bosne i Hercegovine, ova institucija jedina je odgovorna za izdavanje novca i monetarnu politiku u cijeloj BiH. Prema Zakonu o CBBiH, cilj Centralne banke je da postigne i održi stabilnost domaće valute, konvertibilne marke, tako što izdaje domaću valutu prema aranžmanu poznatom pod nazivom valutni odbor ili currency board.

Od osnivanja do danas, CBBiH je s uspjehom prevazišla brojne izazove, od uvođenja jedinstvene bosanskohercegovačke valute, reforme platnog prometa, reforme bankarskog sektora, zamjene DEM za EUR i njegovo vezivanje fiksnim kursom za KM, preko finansijske krize 2008/2009. godine, realizacije projekata sa Evropskom centralnom bankom (ECB) i centralnim bankama Eurosistema do uvođenja evropskih standarda centralnog bankarstva u poslovanje ove institucije. Poseban izazov bio je i poslovanje u uslovima pandemije COVID-19.

Ipak, posvećenost radu i razvoju, težnja izvrsnosti u radu uvijek daju rezultate i priznanja su svakodnevna. Posljednje u nizu je stiglo iz Brisela od strane Evropske komisije (EK) i Evropske centralne banke (ECB).

„Puna konvertibilnost domaće valute je nastavljena da se provodi bez ikakvih turbulencija, što je pogotovo važno u kompleksnom institucionalnom ambijentu u BiH, te se daje preporuka da se nastavi sa takvom praksom i osigura puna nezavisnost CBBiH,“ istakla jeECB u svojoj godišnjoj ocjeni vezano za monetarnu politiku i finansijsku stabilnost.

Također, ECB ističe da je usvajanje Zakona o osiguranju depozita u BiH važno za jačanje regulatornog bankarskog sistema.

Evropska komisija je pohvalila aktivnosti CBBiH u oblasti statistike i napredak vezan za statistiku vladinih finansija, jer je od oktobra 2020. godine, napravljen važan korak dostavljanjem podataka prema Eurostatu. Također, postignuta su unapređenja vezana za pravovremenost i konzistentnost dostavljenih kvartalnih podataka iz oblasti statistike platnog bilansa i međunarodne investicione pozicije.

U prilog uspješnom djelovanju govore i međunarodna priznanja među kojima je i ono koje je CBBiH dodijelio časopis Capital Finance International za najbolje upravljanje centralnom bankom u centralnoj i istočnoj Evropi u 2017. godini. Ovaj časopis prepoznao je modalitete kojima CBBiH tokom godina svog rada doprinosi kontinuiranoj stabilnosti zemlje.

Stabilnost KM je osnovna zadaća CBBiH bez koje bi sve druge ekonomske vrijednosti mogle biti dovedene u pitanje. Pored toga, CBBiH upravlja službenim deviznim rezervama ostvarenim izdavanjem domaće valute, pomaže i održava odgovarajuće platne i obračunske sisteme, koordinira djelatnosti agencija za bankarstvo bh. entiteta, koje su nadležne za izdavanje dozvola za rad i superviziju banaka.

I dok se neki rezultati odnose na doprinos EU integracijama i posebna izvještavanja prema Evropskoj komisiji (EC) i Direkciji za evropske integracije, drugi znače završen proces dogradnje i puštanje u rad Jedinstvenog registra računa poslovnih subjekata u BiH; dogradnje i puštanja u produkcioni rad dograđenog žirokliringa, dogradnje Centralnog registra kredita poslovnih subjekata i fizičkih lica u BiH, te harmonizaciju statistike s EU zahtjevima. Razvijeni su nova metodologija i alati za testiranje na stres u okviru FINRA projekta i unaprijeđena je infrastruktura informacionih tehnologija. Za to vrijeme uredno je servisiran vanjski dug, uspješno su investirane devizne rezerve CBBiH uz unapređenje ovog procesa na operativnom nivou.

Postojanje Platnih sistema CBBiH je već 20 godina činjenica koja potvrđuje tezu da u našoj zemlji sistemi mogu funkcionisati po najvišim svjetskim standardima, i da ne postoji izgovor za bilo kakvo odstupanje od izvrsnosti. Priča o konvertibilnoj marki je kredibilan argument da postoji dobro koje nas spaja. Konvertibilne marke volimo jednako svi, jer im možemo vjerovati. Centralna banka Bosne i Hercegovine i konvertibilna marka nas nikada nisu iznevjerile.