Rekordna godišnja stopa rasta ekonomske aktivnosti u drugom kvartalu i jačanje inflatornih pritisaka

Centralna banka Bosne i Hercegovine (CBBiH) procjenjuje godišnji rast realne ekonomske aktivnosti u drugom kvartalu 2021. godine na 14,7%. Procjena je urađena na osnovu raspoloživih zvaničnih podataka za prvih šest mjeseci, objavljenih do kraja avgusta. Posljedično, uz pretpostavku nepromijenjenog obima ekonomske aktivnosti za prvi kvartal u odnosu na objavljeno od strane Agencije za statistiku početkom jula[1], procjenjujemo godišnji rast realnog bruto društvenog proizvoda (BDP) za prvo polugodište od 8%. Procjenjujemo da je rast realnog BDP-a u odnosu na prvo polugodište 2019. godine iznosio 4,1%. Tek se poređenjem procijenjene realne ekonomske aktivnosti u 2021. godini sa pretpandemijskom godinom stiče osjećaj za dubinu kontrakcije u 2020. godini (grafikon 1 ispod), koju ni historijski visoke procijenjene godišnje stope rasta u drugom kvartalu nisu snažno neutralisale. Treba imati u vidu da je u 2019. godini zabilježeno usporavanje rasta ekonomske aktivnosti u našim glavnim trgovinskim partnerima, kao i pad obima domaće industrijske proizvodnje.  

Grafikon 1: Realni BDP za prvih šest mjeseci

Izvor: BHAS i CBBiH (procjena za 2021. godinu).

Oporavak EU ekonomije u prvom polugodištu tekuće godine pozitivno se odrazio na domaću ekonomsku aktivnost. Svi mjesečni podaci, posebno trgovina na malo, industrijska proizvodnja, te izvoz, upućuju na to da je zabilježen historijski visok rast domaće ekonomije u drugom kvartalu. Zvanični julski podaci ukazuju da bi ekonomska aktivnost i u trećem kvartalu, na godišnjem nivou, mogla biti intenzivnija (mada ne kao u drugom kvartalu), nego se inicijalno pretpostavljalo. Zbog svega je izvjesna i revizija na više godišnje procjene ekonomskog rasta u 2021. godini na osnovu srednjoročnog modela za makroekonomske projekcije CBBiH u jesenjem krugu projekcija. Na osnovu proljetne projekcije srednjoročnog makroekonomskog modela, realni ekonomski rast u 2021. godini je iznosio 3,4%. Faktor koji bi, takođe, mogao značajno uticati na CBBiH procjenu ekonomske aktivnosti po kvartalima za 2021. godinu je eventualna značajna revizija zvaničnih statističkih podataka o ekonomskoj aktivnosti za prethodne kvartale. Negativni rizici još uvijek su i dalje vezani za neizvjesnost trajanja pandemije i epidemiološku situaciju, ali su rizici vezani za dinamiku vakcinacije manje izraženi nego u prethodnom projekcijskom periodu.

Prema projekciji zasnovanoj na službenim podacima do kraja juna 2021. godine, te podacima o očekivanim kretanjima egzogenih varijabli poput cijena hrane i nafte, te domaće i strane ekonomske aktivnosti u narednom periodu, očekuje se jačanje inflatornih pritisaka do kraja godine. U trećem kvartalu procjenjujemo rast prosječnih potrošačkih cijena na godišnjem nivou od 2,0%. U posljednjem kvartalu očekuje se značajniji rast prosječnih potrošačkih cijena od 2,6% na godišnjem nivou. Uzimajući u obzir ukupno godišnje kretanje domaćih potrošačkih cijena, u 2021. godini očekuje se inflacija od 1,2%, prvenstveno kao rezultat niskog baznog efekta iz prethodne godine, kad su cijene nafte bile na rekordno niskom nivou, ali i povećanja cijena ostalih sirovina, transportnih troškova na globalnom nivou, te značajnijeg rasta potražnje.

[1] https://bhas.gov.ba/data/Publikacije/Saopstenja/2021/NAC_02_2021_Q1_1_BS.pdf